Een onderwerp waar ik als dierentolk niet onderuit kom en waarmee ik bijna wekelijks te maken krijg: euthanasie. Oftewel, het laten inslapen van huisdieren. In deze blog schijn ik mijn licht op diverse kanten van dit omstreden onderwerp.
Te vroeg in laten slapen
Eerlijk? Ik denk dat er in veel gevallen te snel wordt gekozen voor euthanasie. Uit liefde – dat dan wel. Mensen vinden het moeilijk om hun geliefde dier te zien lijden en willen het dier uit bescherming dat lijden besparen. Maar ik ben er inmiddels achter – dankzij de vele overleden dierenzielen waarmee ik contact heb gehad – dat ‘lijden’ juist een hele belangrijke functie kan hebben.
De functie van lijden
Wanneer het lichaam van een dier ziek wordt, aftakelt of minder goed of snel functioneert, dan kan het zijn dat dat is, om het dier op de dood voor te bereiden. De dood is de splitsing tussen lichaam en ziel: de ziel die het fysieke lichaam loslaat, zoals je in mijn eerdere blog kan lezen. Tijdens het leven werken deze twee componenten (de ziel en het fysieke lichaam) in meer of mindere mate in symbiose samen. Sommige dieren zijn zich volledig bewust van het verschil tussen lichaam en ziel, anderen staan daar niet bij stil; net zoals bij mensen, eigenlijk!
Wanneer de tijd eraan zit te komen dat de ziel er klaar voor is om op een andere manier verder te leven, andere ervaringen op te doen en dit fysieke leven af te sluiten, dan zal dat in veel gevallen kenbaar gemaakt moeten worden. Zeker wanneer het dier niet bewust het onderscheid tussen lichaam en ziel ervaart. Het aftakelen van het lichaam (ouderdomsklachten), het ontwikkelen van een ziekte of zelfs een incident met fysiek letsel als gevolg, kunnen als signaal dienen om de ziel te wijzen op de komende verandering. De ziel ‘wakker te schudden’ als het ware, om die te doen realiseren dat het lichaam niet eeuwig door zal leven en er een moment aankomt waarop er afsplitsing plaatsvindt.
Het overlijden oefenen
Dieren die zich in de laatste levensfase bevinden, kunnen in sommige gevallen alvast ‘oefenen’ met loslaten. Vaak zijn dat zieke of zeer oude dieren die – al dan niet om even aan fysieke pijn te ontsnappen – het lichaam even kort loslaten. Eenmalig, of meerdere keren. Vaak worden die episodes later herkent door hun mensen; zij hebben gezien dat hun dier af en toe afwezig was, of simpelweg ‘niet zichzelf’. Dit kan ook de reden zijn, waarom een dier zich in die fase wat vaker terugtrekt, zodat het in alle rust, zonder afleiding, kan ervaren wat het is om los te laten.
Het is fijn dat een ziel zich bewust wordt van het komende proces. Dat het duidelijk wordt dat het lichaam binnenkort volledig en definitief losgelaten mag worden en dat daarmee zelfs een beetje ‘gespeeld’ kan worden. Voor veel zielen maakt dat, dat zij hierdoor (wanneer het moment werkelijk daar is) op een kalme wijze, in vertrouwen en zonder angst kunnen sterven.
Daarom is het mijns inziens niet altijd de beste keuze om het dier bij het minste lijden of zelfs om lijden te voorkomen, in te laten slapen. Omdat die ervaring juist een belangrijk deel kan uitmaken van dit leven, het overlijdensproces zelf en de periode erna.
Euthanasie als consequentie
Dat gezegd hebbende, heb ik in mijn consulten met overleden dieren vaak juist ook dankbaarheid ervaren, omdat hen bepaald lijden bespaard is gebleven. Want ik zeg met de voorgaande alinea’s niet, dat ik euthanasie nooit een goede optie vind en we onze dieren tot in den treure moeten laten lijden.
We hebben als mensheid ervoor gekozen dieren te domesticeren, te fokken en te laten leven onder omstandigheden waarin wij zelf de meeste keuzes voor het dier maken. Een uiterst onnatuurlijk proces waarover in een latere blog meer. Een consequentie daarvan is, dat er aan onze huisdieren genetisch van alles is gaan mankeren. Ziekten, aandoeningen, zwakten; wij hebben het als mens in de hand gewerkt. En daarmee ook veel verschillende vormen van lijden. Dat maakt, dat ik het persoonlijk zeker wel een fijn idee vindt, dat we euthanasie kunnen toepassen om dat lijden te beperken.
Wanneer kies je voor euthanasie
De vraag is dan natuurlijk: hoe bepaal je wanneer eventueel lijden deel uitmaakt van het behulpzame voorbereidingsproces dat juist verstoord kan worden door euthanasie, of dat het onnodig lijden betreft en euthanasie voor het dier de fijnste uitweg is? Daar heb ik geen duidelijk antwoord op – dit is uiterst persoonlijk.
Wanneer een klant mij vraagt of ik denk of voel dat het tijd is om een huisdier in te laten slapen, vraagt dat om een goed doordacht, eerlijk en genuanceerd antwoord. Je hebt het immers letterlijk over leven en dood! Ik zal dan ook in de meeste gevallen niet, niet makkelijk of niet snel een eenduidig antwoord (kunnen) geven. Het is afhankelijk van de situatie, de staat waarin het dier verkeerd, of ik wel of geen contact heb gehad met het dier, de intuïtie van mijn klant en eventueel advies van dierenartsen of andere specialisten. En ook dan nog, is wat ik zeg slechts mijn mening, die door de aanvrager meegenomen moet worden in het totaalplaatje.
Deze klanten adviseer ik sowieso altijd: voel. Gebruik je eigen intuïtie, de kennis die je hebt van je dier en bovenal jouw liefde voor je dier. Neem de tijd om tot rust te komen, te ontspannen. Om naar binnen te keren en je gedachten tot kalmte te manen. En als je dan contact hebt met je gevoelswereld, vraag jezelf: waar doe ik goed aan? Hoe voelt het als je eraan denkt je dier in te laten slapen? Voel je (buiten logische emoties zoals verdriet om) weerstand, een verstikkend gevoel of juist een gevoel van bevrijding? En als je het andersom denkt: hoe voelt het als je je dier nog in leven laat? Voel je liefde, warmte, enthousiasme? Of voelt juist dát verstikkend aan, zwaar en donker?
Vraag het aan het dier zelf
Een stuk makkelijker, is het dier zelf om advies vragen. Tijdens een consult kan ik (of een andere dierentolk, natuurlijk) het dier vertellen over wat euthanasie is, wat de gevolgen ervan zijn, wat de dood is en over het leven na de dood. Ik kan het dier vragen naar hoe het het huidige leven ervaart, of er sprake is van lijden en zo ja, hoe ernstig dat is. Ik kan meevoelen, om er zelf een beeld bij te krijgen. En dan kan het dier zelf afwegen óf en wanneer het behoefte heeft om geholpen te worden met het overlijdensproces, en dat aangeven.
De knoop doorgehakt; en nu?
Als je eenmaal de keuze hebt gemaakt en je jouw dier laat inslapen, dan wil ik je daar alle kracht, positieve energie en liefde bij toewensen. Vertel jouw dier over jouw keuze en over jouw beweegredenen. Vertel het wat het te wachten staat: wanneer vindt de euthanasie plaats en waar. Hoe gaat het proces in zijn werk, wat zal het dier voelen en wie zijn erbij betrokken? Vertel het hardop aan je dier of in gedachten, of beeld het je in door middel van plaatjes. Zo kan je je dier zelf heel goed intuïtief voorbereiden.
En dan – vast overbodig om te melden – overlaad jouw dier met liefde. Verwen het met warmte, knuffels, mooie woorden, complimenten, lekker eten en snacks. Haal nog fijne herinneringen op, lach, huil. Dank jouw dier voor alles wat het voor jou betekent heeft, voor de mooie band die jullie hebben, voor wat jullie van elkaar hebben kunnen leren.
En vertel je dier ook, dat jullie geen afscheid hoeven te nemen: want op zielsniveau blijven jullie verbonden. Het dier hoeft geen angst te hebben en mag met een gerust hart en vol vertrouwen loslaten. Want er staat hem//haar een prachtige nieuwe levensfase te wachten, waarin jullie nog steeds verbonden met elkaar zijn, middels onvoorwaardelijke liefde!
Euthanasie is letterlijk beslissen over leven en dood. Ga daar niet lichtzinnig mee om en denk puur en alleen in het belang van het dier. Ik wens je daarin veel wijsheid toe!
